Avram Noam Chomsky

Noam Chomsky; 7 Aralık 1928'de Philadelphia/Pennslyvania'da yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir.  Rus göçmeni William Chomsky'nin oğludur. Babası İbranice öğretmeniydi ve ortaçağ İbranice grameri üzerine hazırlanan bilimsel bir dergiyi çıkarmaktaydı. İlk eğitimini Philadephia'daki Oak Lane Country Day Okulu'nda ve Central Lisesi'nde aldı. 1940 ile 1945 yılları arasında New York Şehri'nin anarşist-sosyalist Yahudi entelektüel cemaatinin çalışmalarıyla haşır neşir oldu; ve Arap-Yahudi işbirliği için çalışmak üzere İsrail'e göç etmeyi planladı.

Eğitimine dil bilim, matematik ve felsefe çalışacağı Pennslyvania Üniversitesi'nde devam etti. 1945-50 yılları arasında Pennslyvania Üniversitesi öğrencisiydi ve dil bilimi öğrenimine başladı. Bu süre zarfında, Zellig Harris'in "Yapısal Dil Biliminin Yöntemi" adlı kitabının düzeltmeleri üzerine çalıştı. Harris'in siyaset üzerine görüşlerine karşı sempati duymaya başladı. Radikal-ampirist bir felsefeci olan Nelson Goodman'ın öğrenciliğini de yaptı. 1951 yılında Goodman'ın Genç Araştırmacı Bursu önerisini kabul ederek Harvard Üniversitesi'ne gitti.

Dil alanında Zellig Harris'in etkisinde kalan Chomsky, Pensilvanya Üniversitesi'nde matematik ve felsefe eğitimi görerek "Felsefe doktoru" unvanı almasına rağmen, çalışmalarının büyük bölümünü 1951-1955 yılları arasında Harvard Üniversite'nde tamamlamıştır. 1955 yılından beri Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde ders veren Chomsky, 1976 yılından beri enstitü profesörü olarak görev yapmaktadır.

20. yüzyılın en önemli ve en etkili dil bilimcilerinden olan Noam Chomsky, dil eğitimini deneysel (ampirik) davranışsallığıyla Amerikan dilbilimine 1930'lu ve 40'lı yıllarda damgasını vuran Leonard Bloomfield ve dil alanında yaptığı çalışmalardan ziyade siyasi tutumuyla takdir ettiği Zellig Harris'den almıştır.

Chomsky, dilbilimindeki uzmanlığıyla, "dil"in yapısal özelliğinden çok daha fazlasına sahip olduğunu göstermiştir. Chomsky, ayrıca dile yeni bir anlayış getirerek, dili özgürce kullanmanın ve yaratıcılığın edinilecek bir şey olmadığını, tam tersine insanda doğuştan var olan bir üstünlük olduğunu belirtmiştir. Chomsky dil formasyonu konusunda yapısalcı bir yaklaşım benimsemiştir. Bu yaklaşım dili incelerken dili kullanmanın, bir kültürün parçasıyken o kültürü incelemenin imkansızlığını kabul ve temsil eder. Bu görüşteki bazı isimler arasında Jacques Derrida gibi postyapısalcılar ve Claude Levi-Strauss sayılabilir.

Chomsky'nin ilk kitabı olan "Sözdizimi Yapıları" (Syntactic Structures) 1957 yılında yayınlanmıştır. Çağdaş yapısal dilbilimi kuramcılarının savundukları tezleri eleştiren bu kitap, o zamana kadar gelmiş dilbilim kuramlarının yeniden düşünülmesi gerektiğini ortaya koymuştur.

1953 yılında, Chomsky Avrupa'ya seyahat etti. Bu gezi sırasında, yapısal dil bilimini şekillendirme girişiminin işe yaramayacağına karar verdi, çünkü dil oldukça soyut doğuştan [edinilen] [ing. generative] bir olguydu. Bundan sonraki çalışmalarının bu olgunun modellenmesi ile ilgili olması gerektiğine karar vermişti. 1955 yılında Pennslyvania Üniversitesi'nden doktora derecesini aldı, ancak bu dereceyi elde etmesini sağlayan araştırmaların çoğunu 1951-55 yılları arasında Harvard Üniversitesi'nde gerçekleştirdi. Doktora derecesini almasından bu yana Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde çalışmaktadır; şu anda Modern Diller ve Dil bilimi bölümündeki Ferrari P. Ward Başkanlığı görevinde bulunmaktadır. Noam, 24 Aralık 1949'da [şu anda Harvard Üniversitesi'nde profesör olan] Carol Schatz ile evlendi, ve iki çocukları vardır.

Noam ününü dil bilimi alanında kazandı. Dil bilimin bazı tarihsel ilkelerini İbranice uzmanı olan babası William'dan edinmiştir. Aslında, Yüksek Lisans derecesi için gerçekleştirdiği ilk araştırmaları konuşulmakta olan modern İbranice hakkındaydı. Pekçok başarısının arasında en ünlü olanı, modern mantığa ve matematiksel temellere olan ilgisinden kaynaklanan üretici dil bilgisi [ing. generative grammar] üzerine olan çalışmalarıdır. Bunun sonucunda, bunu [üretici dil bilgisi'ni] doğal dillerin tanımlamasına uygulamıştır. Öğrenci olarak, Noam Pennslyvania Üniversitesi Dil bilimi profesörü olan Zellig Harris'den oldukça etkilenmiştir. Zellis'in siyasi görüşlerine olan sempatisi, onu dil bilimi alanında yüksek lisans eğitimi görmeye yönlendirmiştir.

1960'lı yıllarda Amerika aleyhtarı olarak faal bir şekilde eylemlere katılan Chomsky, Vietnam savaşına karşı yapılan gösteri ve yürüyüşlerde aktif olarak yer aldı. O dönemde Amerika aleyhinde yazdığı yazılar tepki çekmesine rağmen, büyük kitleler tarafından tanınmasında etkili oldu.

1960'lı yılların ortalarında dilbilim üzerine yaptığı çalışmalarla yükselen bir değer olan Chomsky, Amerika'nın Vietnam savaşındaki tutumuna eleştirel bir yaklaşım getirmesi ve karşı çıkmasıyla çalışma arkadaşlarını bir hayli şaşırtmıştır. 1966 yılında yazdığı "Entellektüellerin sorumluluğu" adlı denemesinde, "Birleşik Devletler, gücünü ve sınırsız denetimini mümkün olabildiği kadar genişletmeyi kendine hak görüyor" diyerek Amerika'nın Çinhindi?ndeki politikasını eleştirmiştir.

O dönemden başlayarak, dilbilim alanındaki çalışmalarını sürdürmekle birlikle, Birleşik Devletlerin dış politikasına ve medyaya eleştiri getiren en tanınmış aydınlardan biri haline gelen Chomsky, Amerika'nın 1975 yılında Vietnam'dan çekilmesiyle birlikte kendini kitap ve makale yazmaya adadı. Bu dönemde verdiği tüm eserler değerli olmakla birlikte, aralarından bazıları özellikle dikkatleri çekti. 1979 yılında Edward Herman ile birlikte kaleme aldığı iki ciltlik "İnsan Haklarının Siyasal Ekonomisi" (The Political Economy of Human Rights) adlı kitabı Endonezya'nın Doğu Timor'a karşı yaptığı savaşa, Kamboçya'da Pol Pot'un yükselişine ve Latin Amerika'daki kanlı diktatörlük rejimine Amerika'nın verdiği desteği ortaya koyuyordu.

1980'li yıllarda da Amerika'nın dış politikasını kıyasıya eleştiren eserler vermeye devam eden Chomsky, Birleşik Devletler ordusunun Haiti ve Bosna'ya yaptığı çıkartmaları ve Birleşmiş Milletlerin Bosna'ya karşı uyguladığı silah ambargosunu da eleştirmiştir.

Medyayı da devletin siyasi tutumunu sınırsızca desteklediği için eleştiren Chomsky'nin kendisi de özellikle sağ kesim tarafından komünizme karşı çok yumuşak bir tutum içerisinde olduğu ve tüm enerjisini Amerikan politikası ile Amerikan politikası yüzünden kurban durumuna düşen kimseler için harcadığı gerekçesiyle eleştirilmiştir.

Noam Chomsky'nin Türkiye'de yayınlanmış olan kitapları;

Medya Denetimi, Tümzamanlar yayınları, 1993

Demokratik İdeallerin Çöküşü, Pınar yayınları, 1997

Soğuk Savaş Ve Üniversite, Kızılelma yayınları, 1998

Medya Halka Nasıl Evet Dedirtir, Minerva yayınları, 1999 (Edward S.Herman- NoamChomsky)

Terörizm Efsanesi, Ayraç yayınları, 1999

ABD Terörü /Terörizm Kültürü, Pınar yayınları, 2000

Dünya Düzeni Eskisi Yenisi, Metis yayınları, 2000

Halkın Sırtından Kazanç / Neoliberalizm Ve Küresel Düzen, OM Yayınevi, 2000

Sam Amca Ne İstiyor, Minerva Yayınları, 2000

Terör Ne Terörist Kim I, Ütopya yayınları, 2000

Yeni Dünya Düzeninde Yalanlar Ve Gerçekler, Sarmal Yayınları, 2000

Sömürgecilikten Küreselleşmeye, Ütopya yayınları 2001

Amerikan Müdahaleciliği, Aram yayınları, 2001

Demokrasi Gerçek Ve Hayal, Pınar yayınları, 2001

Dil Ve Zihin, Ayraç yayınları, 2001

Amerikan Muhalifleri Konuşuyor, Aykırı yayınları, 2002 (Noam Chomsky/Micheal Albert/Howard Zinn/Barbara Ehrenreich/Bell Hooks/Manning Marable/Seyfi Öngider)

Batı'nın Yeni Standartları, Everest yayınları, 2002

11 Eylül, OM yayınları, 2002

Terör Ne Terörist Kim II, Ütopya Yayınları

Medya Gerçeği, Tümzamanlar yayınları

Düşmanını Arayan Savaş, Everest yayınları

Düşük Yoğunluklu Demokrasi Yeni Dünya Düzeni Ve Yeni Politik Güçler, Alan Yayıncılık, Noam Chomsky/Samir Amin